İsveç’in NATO’ya katılım protokolünün uygun bulunduğuna ilişkin yasa teklifi TBMM Dışişleri Komisyonu’nda kabul edildi.
Komisyon yapılan oylamada, AKP, CHP ve MHP, teklifin kabulü yönünde oy kullanırken, Saadet Partisi ve İYİ Parti “hayır” oyu kullandı. DEM Parti ise oylamaya katılmadı.
İsveç'in NATO üyeliği TBMM Komisyonu'nda kabul edilmesinin ardından gelişmeye dair açıklamalar gündemde konuşulmaya devam ediyor. Eski Los Angeles Başkonsolosu Diplomat Gülru Gezer ve Siyaset Bilimci Umur Tugay Yücel konu hakkındaki görüşlerini paylaştı.
Gülru Gezer, terörle mücadelenin sadece Türkiye’nin değil NATO’nun da hassasiyeti olduğuna değinerek, “Malumunuz, 2 yıl evvel Madrid zirvesinde Türkiye, Finlandiya ve İsveç bir mutabakat muhtırası imzaladı. İsveç’teki PKK başta olmak üzere terör yapılanması konusunda tabii ki Türkiye'nin bir hassasiyeti vardı. Bu sebeple Türkiye bu hassasiyetin giderilmesi için de NATO’ya üye olması öngörülen İsveç’ten beklentilerini dile getirdi. Şunu tabi vurgulamakta fayda var, malumunuz yine Madrid zirvesinde NATO’nun stratejik konsepti kabul edildi. Bu konsepti 10 yıllık bir yol haritası gibi düşünelim. NATO’ya yönelik tehdit ve sınamalarda Rusya'dan sonra terörle mücadele geliyor. Yani terörle mücadele sadece Türkiye için değil, aynı zamanda NATO içinde bir tehdit ve bir hassasiyet. Dolayısıyla NATO’ya üye olmak isteyen bir ülkenin de bu hassasiyetlere yerine getirmesi gerekiyordu” dedi.
Gezer, ”Türkiye bu beklentiler çerçevesinde işte az evvel vurguladığım üzere bu mutabakatı imzaladı ve İsveç bu süreç içerisinde anayasasını değiştirdi. Ceza Kanunu’nu değiştirdi. Sonrasında Madrid'den Vinius zirvesine kadar geçen zaman zarfında Türkiye, Finlandiya’nın NATO üyelik sürecine “yeşil ışığı” yaktı ve Finlandiya NATO’ya üye oldu” diye ekledi.
İSVEÇ’İN İLAVE BAZI TEDBİRLER ALMASI İSTENDİ
Gezer, “İsveç’in ilave bazı tedbirler alması istendi. Aynı zamanda da NATO’da da bir “terörle mücadele” koordinatörünün atanması gündeme geldi. Nitekim bu makamda bir atama yapıldı. Yani bu vesileyle Türkiye’nin yine bir hassasiyeti aslında yerine getirilmiş oldu. İsveç de bu süreç içerisinde yapılan değişiklikleri yavaş yavaş uygulamaya soktu. Şimdi hani Türkiye bunu erteliyor gibi bir takım hani evet eleştiriler yer aldı. Diğer NATO üyesi ülkelerde hatta bazı NATO üyesi ülkeler hani Türkiye’nin NATO’dan bile çıkartılması gerektiğini, hani savunan bazı açıklamalarda da bulundular. Daha doğrusu bu ülkelerdeki belirli kesimler” diye konuştu.
“TÜRKİYE’NİN NATO İÇERİSİNDE OLMASI BİR DEĞERDİR”
“Türkiye’nin NATO içerisindeki oynadığı önemli role baktığımız vakit bugün Türkiye’nin NATO içerisinde olması bir aslında bir değerdir. Bu da diğer müttefikler tarafından çok iyi bir şekilde bilinmektedir. Hatta ABD de bunu sıklıkla vurgulamaktadır. Yani Türkiye’nin NATO içerisinde oynadığı rolü ve önemini geçtiğimiz günlerde ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake de benzer bir açıklama yapmıştır“ diyen Gezer, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla Türkiye, İsveç’in beklentileri karşılaması çerçevesinde süreci aslında tekemmül ettirmiştir ve ettiriyordur. Bir de tabi burada benim üzerinde durmak istediğim bir husus var. Bu da şu; bu süreçte nedense sadece Türkiye’nin itirazları gündeme getiriyor. Hâlbuki Macaristan’da da henüz İsveç’i onaylamadı. İsveç’in NATO üyeliğini yani burada sadece Türkiye’den bahsediliyor olması ve Macaristan’dan neredeyse hiç bahsedilmiyor olmasında olmamasının da ben manidar buluyorum. Hani bunu vesileyle bunu da söylemek isterim. Gelişmenin ardından başta ABD olmak üzere NATO üyesi ülkelerle ilişkilerin geleceği hakkında konuşan Gezer, "Türkiye’nin ikili ilişkilerine baktığımız zaman her hangi bir sıkıntının var olduğunu söyleyemeyiz. Zaten NATO’nun genişlemesini en başından bu yana savunan Türkiye, İsveç’in NATO’ya üye olmasının öneminin farkındaydı. İsveç’in NATO’ya üye olmasını “engellemek” üzerine bir açıklamada bulunmadı. Sadece İsveç’in bazı kriterleri ve Türkiye açısından bazı hassasiyetlerini yerine getirmesini bekliyorduk."
"TÜRKİYE F-16’LARI ALACAKTIR”
Gezer, "Özellikle de ABD açısından biliyorsunuz. ABD her ne kadar bunu inkâr etse de ABD, İsveç’in NATO üyeliği ile F-16 tedarikini maalesef eşleştirdi ve bir müzakere unsuru haline getirdi. Dolayısıyla, bu durumu Türkiye aleyhinde biraz kullanmış oldu. Ama bu tekemmül süreci ile beraber Türkiye’nin de F-16 modernizasyon kitleri ve F-16’ları da alacağını ve bu çerçevede kongreden onayın geçeceğini değerlendiriyorum. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan, Macaristan ziyareti dönüşünde bu yönde bir açıklama yapmıştı. Biden’la yaptığı telefon görüşmesinde bu yönde bir mutabakata varıldığından bahsetmişti. Bu süreçlerin eş zamanlı iş işletilmesi bağlamında malumunuz, İsveç’in NATO’ya girişi TBMM tarafından onaylanmasından sonra işte eğer süreç eş zamanlı işletilecekse ABD Dışişleri Bakanlığı gerekli resmi bildirimi kongreye yapmalıdır“ ifadelerini kullandı.
"İSVEÇ HERŞEYİ YERİNE GETİRMEDİ"
İsveç'in NATO üyeliğinin onaylanması dünya siyasetindeki dengeleri hakkında konuşan Siyaset Bilimci Umur Tugay Yücel, “İsveç'in NATO'ya üye olması küresel ve bölgesel olarak dengelerde bir değişiklik yaratmayacaktır. NATO tatbikatlarına katılan İsveç zaten fahri NATO üyesi gibi bir durumdaydı” dedi.
“İSVEÇ DEĞİL FİNLANDİYA DENGELERİ DEĞİŞTİRECEK”
Yücel, “Bu yılın ortasında İsveç NATO birliklerinin geçici olarak ülkesinde konuşlanmasına izin verdi. Açıkçası İsveç'in NATO üyeliğinin küresel olarak denge değiştirici bir karşılığı olmadığı gibi bölgesel olarak da vurucu bir yönü yoktur. Tam tersi Rusya ile kara sınırı olan Finlandiya'nın NATO üyeliği daha dengeleri etkileyecek bir konumdadır” diye ekledi.
İsveç'in, Türkiye'ye terör örgütü YPG/PKK konusunda verdiği sözlerin yerine getirilip getirilmediği tartışmalarına yönelik konuşan Yücel,“İsveç tam olarak bizim istediğimiz her şeyi yeterince yerine getirmedi. Yükümlülüklerini yerine getirdiklerini devamlı dile getiriyorlar ama öyle gözükmüyor. Aslında İsveç'te diğer NATO müttefiklerimiz gibi PKK-YPG ve FETÖ'ye desteği devam ediyor. Bu konuda Batılı müttefiklerimizin hepsini aynı torbaya koyabiliriz. Buna rağmen Türkiye bu konudaki kararlılığını en yüksek şekilde dile getirmeye devam ediyor” dedi.
